کد مطلب:21461 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:5

گنجینه پرسمان » اخلاق و عرفان

سعي مي كنم تمام واجبات را انجام دهم و از محرمات پرهيز كنم با اين وجوهحس مي كنم كمتر به خدا نزديكتر شده ام و عباداتم ريا است

Sاز صداي سخن عشق نديدم خوش تر# يادگاري كه در اين گنبد دوار بماندS} {Sراهيست ره عشق كه هيچش كناره نيست # آنجا جز آنكه جان بسپارند چاره نيست S} باز نامه اي از سوخته دلي رسيده، حيراني در كوي دوست و جوينده اي با عطش عشق، عشق به آنكه سزاوار عشق ورزي است و او كه مبدأ همه كمال ها و زيبايي هاست. ولي كيست كه در اين ره خود حيران نباشد، همه در اين راه اظهار درماندگي كرده اند، مگر پيامبرش نفرموده : {Hالهي ما عرفناك حق معرفتك و ما عبدناك حق عبادتك H} {M؛ خدايا ما تو را آن گونه كه بايد نشناختيم و آن گونه مي بايست عبادت نكرديم M} و مگر خود نفرموده است: {A{/Bوَ ما قَدَرُوا اَللَّهَ حَقَّ قَدْرِهِ {w1-6w}{I6:91I}*/}A}؛{M خدا را آن گونه كه شايسته اوست نسنجيده و نشناخته اندM}{V(انعام ، آيه 91) V} ولي چه بايد كرد؟ چرا كه سر وجود طلب است، طلب او كه همه چيز است. {Sغبار راه طلب كه كيمياي بهروزيست # غلام دولت آن خاك عنبرين بويم S} {Sهر كسي با شمع رخسارت به وجهي عشق باخت # زان ميان پروانه را در اضطراب انداختي S} {Sگنج عشق خود نهادي در دل ويران ما# سايه دولت بر اين گنج خراب انداختي S} {Sاي قباي پادشاهي راست بر بالاي تو# زينت تاج و نگين از گوهر والاي توS} {Sآنچه اسكندر طلب كرد و ندادش روزگار# جرعه بود از زلال جام جان افزاي توS} {Sهمتم بدرقه راه كن اي طاير قدس # كه درازست ره مقصد و من نو سفرم S} {Sخرم آن روز كزين مرحله بربندم بار# وز سر كوي تو پرسند رفيقان خبرم S} {Sحافظا شايد اگر در طلب گوهر وصل # ديده دريا كنم از اشك و درو غوطه خورم S} چه كنيم كه نثر را ياراي سخن عشق نيست و زبان شعر در اين صحنه گوياتر است. بلي غايت اين خلقت معرفت خداست؛ ولي اي عزيز! معرفت يك راه و دو راه ندارد. حكما گفته اند: {Hالطرق الي اللَّه بعدد انفس الخلايق H}؛ {Mراه هاي به سوي خدا به اندازه نفوس خلايق است M} گرچه مجموعه راه هاي وصول به معرفت اللَّه را سه راه دانسته اند : 1- راه عقل و برهان هاي فلسفي 2- راه دل و فطرت 3- راه طبيعت البته اين راه ها با يكديگر متضاد نبوده و هر كس به فرا خور خود راهي را طي مي كند. و اينها همه راه هاي معرفت خدا هستند؛ بدين معنا كه عقل و دل به وجود او گواهي مي دهند و ترديدي در مورد او روا ندارند. اما وصول به خداوند راهي بس دشوار و سنگين است، و حاصل آن نيز به اندازه همه هستي ارزشمند است. براي رسيدن به اين شهود حقيقت بايد منازل و مقاماتي را طي كرد كه گفته اند: {Hان بين العبد والحق الف مقام من نور و ظلمةH}؛{M بين بنده و حق هزار مقام از نور و ظلمت است M} {Sاو را به چشم پاك توان ديد چون هلال # هر ديده جاي جلوه آن ماه پاره نيست S} عارفان براي سير سالكان در اين راه صد منزل برآورد كرده اند كه برخي از آنها در كتاب هايي مانند: منازل السائرين، خواجه عبداللَّه انصاري آمده است. البته بدون همراهي خضر طي مسير دشوار و چه بسا ناممكن است، بنابراين مي بايستي از رهروان اين راه استمداد نمود. {Sدر اين ورطه كشتي فرو شد هزار# كه پيدا نشد تخته اي بر كنارS} {Sكه خاصان در اين ره فَرس رانده اند# به «لا احصي» از تك فرو مانده اندS} عزيزا ! كوتاه سخن آن كه راه ، راهي مشكل اما به غايت ارزشمند است و نياز به طلب و همت دارد. تهذيب نفس از هر گونه رذيلت اخلاقي و حيواني، مقدمه ورود به دار ايمان و معرفت است. اخلاص عمل براي خدا و خالي شدن از هرگونه شرك، سكويي ديگر براي اين حركت است. {Hمن كان للَّه كان اللَّه له H}{M؛ هر كس براي خدا باشد خدا براي او خواهد بود M} پيامبر خدا(ص) فرمود: {Hمن اخلص للَّه اربعين يوماً فجر اللَّه ينابيع الحكمة من قليه علي لسانه H}{M؛ كسي كه چهل روز عمل خويش را براي خدا خالص كند خداوند چشمه هاي حكمت را از قلب او بر زبانش جاري مي كند M} بلي قلب و دل اگر چون آيينه اي از زنگار شرك ، ريا و گناه پاك گرديد، حقيقت در آن تجلي مي يابد. اگر كسي همانند چمران شد، روشن است كه او نيز آنچه را چمران ديد مي بيند و مي شنود. گرچه سخن در اين زمينه بي پايان است، ولي ناچاريم به همين قدر اكتفا كنيم كه : {Sگر در خانه كس است # يك حرف بس است S} با خواندن قرآن و دعا مأنوس باشيد. البته همه چيز با خواندن قرآن و دعا حل نمي شود. اين ها جنبه هاي نظري هستند ولي مي دانيم كه هر اندازه جنبه هاي نظري تقويت شود به تقويت عمل و صحت آن نيز كمك خواهد كرد. براي نمونه دعاي ابو حمزه ثمالي، تصويري كامل از سير عرفاني، عقلاني و معرفتي انسان به سوي خدا و گفت وگوي با اوست. بنابراين گرچه مسائل نظري عطش را مرتفع نمي كند ولي بسيار ضروري هستند. بنابراين خواندن قرآن و ممارست بر ادعيه را با روشي نو آغاز كنيد. در پايان نيز به مناسبت چند بيت از مفسر، عارف و فيلسوف وارسته، علامه طباطبايي مي آوريم : {Sهمي گويم و گفته ام بارها# بود كيش من مهر دلدارهاS} {Sچه فرهادها مرده در كوه ها# چه حلاج ها رفته بر دارهاS} {Sپرستش به مستي است در كيش عشق # برونند زين حلقه هشيارهاS} {Sبه شادي و آسايش و خواب و خور# ندارند كاري دل افكارهاS} {Sچه دارد جهان جز دل و مهر يار# مگر تو ده هايي و پندارهاS}